Sfuei Mensîl Furlan Indipendent
Archivi de Patrie

La vît plui antighe si cjate a Maribor

Luciano Lister

Tal cuartîr di Lent, tal centri di Maribor, denant de Cjase de Vît antighe (par sloven Hiša Stare trte) si pues inmò in dì di vuê viodi cressi la vît plui antighe tal mont. Cheste vît, de varietât “žametovka”, e à plui di 400 agns e – propit tant che vît plui antighe dal mont – e je adiriture tal Guinness dai primâts. Cheste vecje vît e je un pôc il simbul no dome de culture dal vin te citât di Maribor, ma ancje te regjon de Stirie slovene e in dute la Slovenie.
◆ La sô storie e je pardabon interessante. E fo plantade su la fin de Ete di Mieç, cuant che Maribor e jere assediade dai Turcs, e no je sorevivude dome ai combatiments sanganâts di chê volte: cun chê che te Ete di Mieç lis cjasis a jerin fatis di len e i cuvierts ancje di paie, e à resistût a cetancj fûcs. Mostrant di jessi une vore salde, plui indenant e je sorevivude adiriture ae filossare, un parasit de vît che al fâs tancj dams, e ai bombardaments dai aleâts, cundut che lis bombis a butarin jù une part de cjase de vît antighe.
◆ In dì di vuê, propit in cheste cjase, la vît antighe e à il sô museu, e lis vîts che si tain vie di chê antighe a cressin in cuasi ducj i continents e in cetantis bandis de Slovenie. Vie pal an, cheste vît e je ancje la protagoniste di plui events, tant che il Festival de Antighe vît (par sloven Festival Stare trte), il tai de Antighe vît (Rez Stare trte) e la Fieste di Sant Martin (Martinovanje).
◆ Propit cumò che par prevignî la gnove difusion de pandemie di Covid-19 si tornin a limitâ i spostaments des personis, al è cetant impuartant pensâ a ducj i leams tra il Friûl-Vignesie Julie e lis tieris che i son dongje.
◆ Tal mês di Març dal an passât al è stât inmaneât il 41n Tai de Vît antighe. Tant che ogni an, te suaze de manifestazion lis vîts taiadis vie di chê antighe a son ladis a plui ents de Slovenie e tal forest. Tra chei che a ’nd àn vude une tal 2020 e je ancje la Kmecˇka zveza, ven a stâi la associazion di categorie dai contadins de minorance slovene in Italie. Vinars ai 25 di Setembar, la vît taiade vie de vît plui antighe tal mont e à tacât a butâ fûr lidrîs a Prosecco-Prosek. Te suaze de fieste pai setante agns di ativitât e de assemble gjenerâl de Kmecˇka zveza e je stade plantade dongje Triest denant di rapresentants des istituzions talianis e slovenis. No je la prime volte che une vît che e ven di chê antighe di Maribor e rive chi di nô: cualchi an indaûr, par esempli, e à vût tant che destinazion ancje Cormons. ❚

L'EDITORIAL / Preâ par furlan al è onôr e no pecjât

Walter Tomada
Jo no jeri ancjemò nassût cuant che pre Checo Placerean al tacave a voltâ il Messâl par furlan. A son passâts passe 50 agns e i furlans no àn ancjemò plen dirit, pe Glesie di Rome, a preâ inte lôr lenghe. La Conference Episcopâl dai Talians e à mancjât, ancjemò une volte, di fâ bon […] lei di plui +

Gnovis / Acuile sportive furlane

Redazion
Joibe di sere aes 6 intal Salon dal Popul dal Palaç da Comun di Udin si tignarà la cerimonie di consegne de prime edizion dal premi ACUILE SPORTIVE FURLANE, un gnûf ricognossiment che al met dongje il valôr dai risultâts sportîfs ae cussience identitarie che i campions furlans di ogni sport a son bogns di […] lei di plui +