La industrie carinziane e da lavôr a passe 60 mil personis. Ogni secont puest di lavôr in Carinzie al dipent, par dret o no, des aziendis de industrie locâl. Di cualchi an incà, però, lis impresis a son sot pression e a varessin bisugne di mudaments fuarts: daûr dal ultin scandai de associazion dai industriâi, almancul un cuart des stessis a pensaressin di ridusi i puescj di lavôr.
◆ Stant al puartevôs de associazion dai industriâi de Carinzie, la aree e sarès in recession di cuatri agns e lis prospetivis no saressin cetant bielis. La Carinzie e à soredut une industrie dal indot, ma e pierdarès in capacitât di concorence par vie dai coscj alts de energjie. I coscj unitaris dal lavôr a saressin i plui alts de Europe e salacor chest al dipent ancje dal fat che il lavôr part-time al è cetant comun. In Austrie il lavôr setemanâl a timp plen al sarès di 37,6 oris in medie, intant che in Svuizare si fevele di 42 oris par setemane. La pôre e je chê de delocalizazion di aziendis in Paîs cun cundizions economichis plui favorevulis. Si pense che i dazis no sedin une buine soluzion par dâi fuarce ae industrie locâl, par vie che a fasaressin lâ sù i presits. La industrie carinziane e à une esportazion dal 70%, ven a stâi che al sarès come zuiâ cui fulminants parmìs di une mede. Par podê superâ la situazion dificile di vuê, là che si à une diminuzion costante de domande, stant al president de associazion industriâi e sarès ore che la Austrie e tornàs a vê capacitât di concorence. Ancje la insigurece politiche e fasarès di slaif e par chest cumò, daspò des elezions statâls, i partîts a varessin di metisi dacuardi par rivâ ae svelte ae formazion di un guvier stabil. La capacitât di concorence de Austrie e sarès, secont lui, la robe plui impuartante e dut il rest al vignarès dopo. Cence un disgravi dai coscj indirets dal lavôr nol sarès cun di fat pussibil rivâ adore a jessi di cheste situazion. Cun di plui a coventaressin une jentrade di personâl cualificât che in dì di vuê al è scjars, un abatiment de burocrazie e une promozion e incressite de formazion STEM (sience, tecnologjie, inzegnarie e matematiche). Alc si sta bielzà fasint o al è za stât fat: intal 2023 a son stâts formâts mil zovins e il numar al sta fintremai cressint, par vie che si cîr di invistî propit sui zovins. Par chest ancje chest an, ai 4 di Otubar, si è tignude la zornade des puartis viertis in dutis lis industriis de Carinzie, par dâ mût ai zovins di svicinâsi in prime persone aes variis realtâts aziendâls e aes ocasions di lavôr che int podaressin saltâ fûr. ❚
Ce saraial de realtât industriâl de Carinzie?
Barbara Cinausero