Sfuei Mensîl Furlan Indipendent
Archivi de Patrie

La bareta… “particolâr” di Andreis de classiche conte furlane

............

La conta de comare Betta a me l’à contada intai agns Otanta l’agna Delina de Nalcheda, che chist an a finisj centedoi agns. Liê a la scoltava cuant che era picela da sô mare. Chista conta eis conossjuda ancj in altres paèisj vizins e cualche variant a se cjata ancj in Venet. Ma la version andreana eis particolâr. Infati a no se fiviela de una bareta intinduda coma un tipu de cjapiel ma de un anel: la vera ch’a se usa cuant che a se se marida, che uchì in Andrèes eis ancj clamada dai pi vecjesj “bareta”. E cussì, la conta a cjapa dut un altre significât e a deventa una roba de femenes: una ‘sovena maridada ch’a piert al sio anel e sô comare ch’a lu cjata e a no voul tornâjelu prima da vei in cambiu un toc de pan.
Comare Betta
E vuoi via par ‘na stradela e perdei la mê bareta
E mê comare Betta a l’à cjatada
E vuoi da mê comare Betta a fâme dâ la mê bareta
La mê bareta a no me la da fin che no je doi un tocut de pan
Alora e vuoi dal for a fâme dâ pan
Pan a no mi ’nd da fin che no je doi farina
Alora vuoi dal mulin a fâme dâ la farina
Farina a no mi ’nd da fin che no je puarte al sorc
Alora vuoi dal cjamp a fâme dâ al sorc
Sorc a no mi ’nd da fin che no je puarte ledam
Alora e vuoi da la vacja a fâme dâ al ledam
Ledam a no mi ‘nd da fin che no je puarte al fen
Alora vuoi dal prât a fâme dâ al fen
Fen a no mi ‘nd da fin che no je puarte la falç
Alora vuoi dal favre a fame dâ la falç
Falç a no mi ‘nd da fin che no je doi l’ardiel
Alora vuoi dal purcel a fame dâ l’ardiel
Ardiel a no mi ‘n da fin che no je doi al glant
Alora soi ‘suda sot i arbi a cjatâ al glant
Al glant jel ai portât al purcel
Al purcel a me à dât l’ardiel
L’ardiel je lu ai portât al favre
Al favre a m’à dât la falç
La falç jel ai portada al prât
Al prât a m’à dât al fen
Al fen jel ai portât a la vacja
La vacja a m’à dât al ledam
Al ledam jel ai portât al cjamp
Al cjamp a m’à dât al sorc
Al sorc l’ai portât al mulin
Al mulin a m’ à dât la farina
La farina l’ai portada a la panaria
La panaria a m’ à dât la pasta
La pasta l’ai portada al for
Al for a m’ à dât al pan
Al pan jel ai portât a mê comare Betta
E ai scodût la mê bareta!
✒ Annamaria Mariutto. Test scrit in variant andreane di Annamaria Mariutto, autore di «La favièla de Andreès, dòlcia coma l’amêil, amara coma la fêil».
Note su la grafie: par rindi il sun de s che tes peraulis talianis si cjatilu in sciare, lasciare, mescere… che al è in tantis variantis furlanis, si dopre il segn sj. ❚

L'EDITORIAL / Preâ par furlan al è onôr e no pecjât

Walter Tomada
Jo no jeri ancjemò nassût cuant che pre Checo Placerean al tacave a voltâ il Messâl par furlan. A son passâts passe 50 agns e i furlans no àn ancjemò plen dirit, pe Glesie di Rome, a preâ inte lôr lenghe. La Conference Episcopâl dai Talians e à mancjât, ancjemò une volte, di fâ bon […] lei di plui +

Gnovis / Acuile sportive furlane

Redazion
Joibe di sere aes 6 intal Salon dal Popul dal Palaç da Comun di Udin si tignarà la cerimonie di consegne de prime edizion dal premi ACUILE SPORTIVE FURLANE, un gnûf ricognossiment che al met dongje il valôr dai risultâts sportîfs ae cussience identitarie che i campions furlans di ogni sport a son bogns di […] lei di plui +